Mix van feiten en leuke leesverhalen

 Het boek ‘Gevallen Helden’ documenteert alle vliegtuigcrashes en noodlandingen tijdens de Tweede Wereldoorlog in de gemeente Epe. Ook de Duitse.

27 oktober 2012
Door Jenny Polman

Tenminste achttien vliegtuigen zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog neergestort binnen de grenzen van de gemeente Epe. Zeven daarvan waren van de Duitse Luftwaffe. Voor wie, zoals Gerrit Kamphuis, een totaaloverzicht wil documenteren van het aantal in de eigen gemeente neergestorte vliegtuigen of het aantal toestellen dat er een noodlanding maakte, maakt het niet uit of die vliegtuigen van vriend of vijand waren. Het gaat puur om de feiten. Toch zijn het juist deze Duitse vliegtuigen die Kamphuis nog het meeste bezighouden. “In twee ervan zitten waarschijnlijk nog bemanningsleden: .

Het liefst zou hij de twee wrakken dan ook alsnog opgegraven willen zien, maar dat zal pas gebeuren als er sprake is van bouw- of andere werkzaamheden die dat noodzakelijk maken. Zolang dat niet het geval is dienen oorlogsgraven met rust te worden gelaten. Zelfs als opgraven de geschiedschrijvijng of de gemoedsrust van nabestaanden ten goede zou komen. In elk geval stelt hij, “is het niet ondenkbaar dat hun lichamen nooit de Eper bodem verlaten hebben”.

Het is slechts een enkel gegeven dat Kamphuis in de zeventien jaar dat hij onderzoek deed naar de vliegtuigcrashes in de gemeente Epe niet boven water heeft kunnen halen. Voor de rest is ‘Gevallen Helden, vliegtuigcrashes in de gemeente Epe 1940-1945’ zo volledig als maar mogelijk is. Veel heeft Kamphuis zelf boven water gehaald, veel ook dankt hij aan oud-Epenaar Jan van der Wal die zijn gehele archief aan Kamphuis overdroeg toen hij naar Zuid-Limburg verhuisde.

Waar Kamphuis de informatie verzamelde, maakte zijn dochter Silvie er leesbare verhalen van. “Ik heb in mijn naïeve enthousiasme mijn vader aangeboden hem te helpen met schrijven. Dat betekende dat ik alle door hem verzamelde informatie heb moeten lezen, interpreteren en analyseren om er een verhaal van te kunnen maken. De rapporten waren regelmatig zeer slaapverwekkend, maar wat het voor mij interessant maakte waren de persoonlijke verhalen. Tenslotte zaten in elke bommenwerper zeven à tien jonge mensen. Die hadden bepaalde motieven om dit te doen en lieten nabestaanden achter.

Door die verhalen is het boek meer geworden dan alleen een opsomming van feitelijke informatie. Van elke crash beschrijven we nu wie er bij betrokken waren, vertellen we iets over de persoonlijke achtergronden, hun doelwit, het vluchtverloop, waardoor het toestel is neergestort en wat er daarna gebeurde. Soms is het hierdoor een avonturenboek geworden. Niet alle verhalen van ooggetuigen waren echter te checken. Daarom is er aan het slot van elk hoofdstuk een verantwoording opgenomen met onze twijfels en conclusies. Al met al is het boek een mis geworden van feiten en leuke verhalen om te lezen.”

Kamphuis overhandigde gisteren zelf het eerste exemplaar van zijn boek aan burgemeester Hans van der Hoeve, zijn dochter Silvie aan kolonel Michel Peterson van de Amerikaanse ambassade. Tenslotte zijn in de gemeente Epe ook vier toestellen neergestort van de US Army Airforce.

Zowel Van der Hoeve als Perterson benadrukten het belang van het boek voor met name de jeugd. Van der Hoeve: “Wie zijn geschiedenis niet kent is gedoemd die te herhalen – en dat willen we in dit geval zeker niet. “

Bron: De Stentor

Download hier het volledige krantenartikel (pdf)